หากการตรวจคัดกรองปากมดลูกแสดงรอยโรคในเยื่อบุสแควมัสเกรดสูง หมายความว่า การเปลี่ยนแปลงของเซลล์มีการเสื่อมสภาพในระดับปานกลางหรือรุนแรง หากทิ้งไว้โดยไม่รักษาผู้หญิง 1 จาก 2 คนในผู้หญิงทุก 100 คนจะเกิดเป็นมะเร็งปากมดลูก เพื่อการวินิจฉัยที่แม่นยำ ผู้หญิงเหล่านี้ต้องเข้ารับการส่องกล้องตรวจ ซึ่งจะมีการตัดชิ้นเนื้อเพื่อนำไปตรวจเพิ่มเติม เพื่อให้แนะนำการรักษาที่เหมาะสมต่อไป การรักษาที่ประสบความสำเร็จพร้อมการตรวจแปปสเมียร์ปากมดลูกติดตามเป็นประจำช่วยลดความเสี่ยงการเกิดมะเร็งปากมดลูกได้

มะเร็งปากมดลูกใช้เวลานานในการพัฒนา เซลล์ของปากมดลูกค่อยๆ ผ่านการเปลี่ยนแปลงมากมายจากเซลล์ปกติจนเป็นเซลล์ผิดปกติ ตั้งแต่เสื่อมสภาพเล็กน้อย ปานกลาง จากนั้นรุนแรง และสุดท้ายจึงเป็นมะเร็งปากมดลูก นอกจากที่เซลล์มีการเปลี่ยนแปลงแย่ลงต่อเนื่องแล้ว เซลล์ยังอาจเปลี่ยนแปลงกลับเป็นปกติเมื่อใดก็ได้อีกด้วย อย่างไรก็ดี แม้ว่าการเปลี่ยนแปลงของเซลล์แสดงการเสื่อมสภาพระดับรุนแรงแล้วก็ตาม ก็ยังต้องใช้เวลานาน 5 ถึง 10 ปีกว่าจะกลายเป็นมะเร็งในที่สุด

การรักษา

แพทย์จะสอดเครื่องถ่างเข้าสู่ช่องคลอด ย้อมสีช่องคลอดและปากมดลูกด้วยน้ำยาพิเศษทางการแพทย์ จากนั้นใช้กล้องส่องตรวจช่องคลอดเพื่อหารอยโรคผิดปกติ หากพบรอยโรคผิดปกติ แพทย์จะใช้อุปกรณ์เพื่อตัดชิ้นเนื้อตัวอย่างและส่งให้ห้องปฏิบัติการตรวจ

หากไม่มีมะเร็งลุกลาม การรักษาจะจำกัดอยู่เฉพาะปากช่องคลอด ตัวเลือกการรักษาอาจรวมถึงการตัดออกหรือการทำลายรอยโรค  การตัดปากมดลูกด้วยห่วงไฟฟ้าและการรักษาด้วยเลเซอร์เป็นวิธีการรักษาที่พบได้บ่อย หัตถการใช้เวลาประมาณ 30 นาที และสามารถทำได้ในห้องรักษาทั่วไปโดยใช้ยาชาเฉพาะที่