(เนื้อหาปรับปรุงใหม่ 12/2019)

หลังจากเข้าโรงเรียนเด็กก่อนวัยเรียนแล้ว บุตรของท่านจะมีความสามารถในการสื่อสารถึงความต้องการ ความรู้สึกและความคิดของเขาได้ เขาอาจเริ่มต่อรองกับท่านและไม่ฟังท่าน ในเวลาเดียวกัน เขาอาจทะเลาะกับเพื่อนบ่อยครั้งจากการควบคุมตัวเองที่ยังไม่บรรลุนิติภาวะ ท่านต้องเข้าใจและยอมรับลักษณะพัฒนาการของเขา ยิ่งไปกว่านั้น บุตรของท่านต้องการการแนะนำที่ชัดเจนและวินัยที่เคร่งครัดเพื่อสนับสนุนพฤติกรรมที่พึงประสงค์และลดพฤติกรรมที่ไม่พึงประสงค์

การสนับสนุนพฤติกรรมที่พึงประสงค์

เรื่องที่ควรเก็บไปคิด

ความสัมพันธ์ที่ดีระหว่างผู้ปกครอง-บุตรเป็นพื้นฐานของพฤติกรรมที่ดีและการทำตามกฏระเบียบของเด็ก ใช้เวลาพูดคุยกับบุตรของท่านโดยการเข้าร่วมการเล่นของเขาและสนุกสนานไปด้วยกัน ให้ความสนใจเขาผ่านการสัมผัส การกอด การหอม ฯลฯ (ดูการเลี้ยงดูบุตรชุดที่ 8 - สร้างวินัยให้บุตรวัยหัดเดินของท่านในทางบวก) เมื่อท่านมีความสัมพันธ์ที่ใกล้ชิดและเชื่อใจกันและกันแล้ว บุตรของท่านจะให้ความร่วมมือกับท่านมากขึ้น

การเป็นตัวอย่างที่ดีของท่านช่วยให้บุตรเรียนรู้พฤติกรรมที่พึงประสงค์ได้ เด็กเล็กมักเรียนรู้จากการสังเกตและการเลียนแบบผู้อื่น ดังนั้นการเป็นตัวอย่างที่ดีนั้นสำคัญกว่าการสอน ตรวจสอบตนเองว่าท่านสามารถทำในสิ่งที่ท่านพูดได้หรือไม่ เช่น อย่าตะโกนหากท่านอยากให้บุตรของท่านพูดด้วยเสียงเบา ๆ

ให้มีความคาดหวังที่สมเหตุสมผลกับบุตรของท่านตามลักษณะพัฒนาการและระดับความสามารถของเขา ไม่มีเด็กคนไหนที่สมบูรณ์แบบ และอย่าคาดหวังในตนเองว่าท่านเองจะเป็นผู้ปกครองที่สมบูรณ์แบบเช่นกัน มิฉะนั้นแล้วจะรังแต่ให้เกิดความหงุดหงิดใจระหว่างท่านและบุตรของท่านเท่านั้น

สิ่งที่ท่านทำได้

ตามที่กล่าวไว้ข้างต้น นี่คือวิธีที่ท่านสามารถใช้เพื่อช่วยให้บุตรของท่านสร้างพฤติกรรมที่พึงประสงค์ได้:

การตั้งกฎพื้นฐาน

ตั้งเป้าหมายพฤติกรรมหรือกฎพื้นฐานด้วยกันกับเขาเพื่อให้เขาเข้าใจว่าเขาต้องทำอะไรบ้าง ซึ่งควรเหมาะสมกับความสามารถของบุตรของท่าน เช่น ถอดรองเท้าและเก็บใส่ในตู้เก็บรองเท้าเมื่อกลับถึงบ้าน หรือล้างมือก่อนรับประทานอาหารเย็น กฎควรยุติธรรมและทุกคนในครอบครัวควรปฏิบัติตาม กฎสองหรือสามข้อก็มักเพียงพอแล้ว

การใช้คำสั่งที่ชัดเจนและเป็นบวก

ดึงความสนใจจากบุตรของท่านก่อนที่จะให้คำสั่ง ท่านอาจเข้าใกล้เขา เรียกชื่อเขาและมองเขาที่ระดับสายตา ทำให้แน่ใจว่าเขาสังเกตเห็นท่านก่อนจะให้คำสั่ง ทำการร้องขอในเชิงบวกและสร้างสรรค์ตามที่เขาเข้าใจ เช่น พูดว่า 'ช่วยเก็บของเล่นได้ไหม' แทนที่จะเป็น 'อย่าทำห้องรก' ควรเป็นคำพูดที่สั้นและเจาะจง ให้เวลาเขาในการตอบสนอง อย่าสั่งคำสั่งหลายอย่างในเวลาเดียวกัน

คำชม

คำชมเพิ่มพฤติกรรมที่พึงประสงค์และลดพฤติกรรมที่ไม่พึงประสงค์ได้ เมื่อบุตรของท่านกระทำบางอย่างที่เหมาะสม เช่น เล่นเงียบ ๆ หรือปฏิบัติตามคำสั่ง อย่ามองเห็นสิ่งเหล่านี้ว่าไม่สำคัญ เข้าหาเขาและชื่นชมเขา บรรยายคำชมของท่าน แทนที่จะพูดแค่ว่า 'ดีมาก' หรือ 'เด็กดี' ให้อธิบายพฤติกรรมที่ท่านอยากเห็น เช่น 'ภาพวาดของลูกช่างเป็นภาพที่มีสีสันสดใสจริง ๆ' หรือ 'ขอบคุณที่เก็บของเล่นนะ' เมื่อให้รางวัล ให้เน้นย้ำคำชื่นชมของท่านแม้ว่าเขาอาจจะสนใจรางวัลมากกว่า

รางวัล

สามารถใช้รางวัลในการสนับสนุนพฤติกรรมเชิงบวกได้ การใช้กิจกรรมครอบครัว เช่น พ่อสอนบุตรถึงวิธีการเล่นเกมกระดาน การไปสวนสาธารณะหรือการไปงานเทศกาลนั้นเป็นเรื่องที่ดี รางวัลที่มีประสิทธิภาพอื่น ๆ คือกิจกรรมหรือสิ่งของที่บุตรของท่านชอบ

แผนภูมิพฤติกรรม

อาจใช้แผนภูมิพฤติกรรมเมื่อท่านต้องการเพิ่มพฤติกรรมที่เกิดขึ้นน้อยครั้งในบุตรของท่าน ซึ่งเป็นการให้แรงจูงใจพิเศษแก่บุตรของท่านเมื่อสังเกตอย่างใกล้ชิด นี่คือประเด็นบางอย่างที่ควรทราบ:

• สร้างเป้าหมายที่ชัดเจน เฉพาะเจาะจงและบังคับใช้ได้ในความหมายเชิงบวกตามความสามารถของบุตรของท่าน (เช่น รับประทานอาหารเย็นให้เสร็จภายใน 40 นาที)
• เพื่อที่จะรักษาแรงบันดาลใจของบุตรของท่าน ให้ตั้งเป้าหมายที่ง่ายก่อน เช่น เขาจะได้รับสติกเกอร์ทุกครั้งที่เขาทำเป้าหมายสำเร็จในการรับประทานอาหารเย็นให้เสร็จภายใน 40 นาที เมื่อเขาทำได้จนมีสติกเกอร์ 3 อัน รางวัลของเขาคือสามารถไปที่สนามเด็กเล่นได้ เมื่อเขาบรรลุเป้าหมายอย่างต่อเนื่องเป็นเวลาหนึ่งสัปดาห์ ท่านอาจทำให้ยากขึ้นอีกได้อย่างค่อยเป็นค่อยไป เช่น ให้รับประทานอาหารเย็นให้เสร็จภายใน 35 นาที
• ให้สติกเกอร์หรือแสตมป์บ่อย ๆ ในช่วงเริ่มต้นเพื่อรักษาความสนใจของเขาไว้ ให้ยืดหยุ่นในการเปลี่ยนแปลงความถี่และจำนวนสติกเกอร์ที่ต้องมีเพื่อรับรางวัล เมื่อพฤติกรรมเป้าหมายนั้นคงที่ ให้หยุดการให้รางวัลโดยการลดความถี่ของสติกเกอร์หรือรางวัลลง เช่น การให้สติกเกอร์ครั้งเดียวเท่านั้น หรือรับรางวัลเป็นสติกเกอร์ 5 อัน ค่อย ๆ ให้รางวัลที่คาดเดายากขึ้นโดยการให้เป็นบางครั้งบางคราวเพื่อไม่ให้บุตรของท่านยึดติดกับรางวัลที่เป็นวัตถุนิยม
• ไม่ว่าท่านจะให้รางวัลบ่อยแค่ไหน อย่าลืมที่จะชื่นชมบุตรของท่านเพื่อสนับสนุนให้มีพฤติกรรมที่พึงประสงค์
• หากบุตรยังไม่สามารถบรรลุเป้าหมายห้ามยกเลิกเรื่องสติกเกอร์ ให้ทบทวนแผนเป็นครั้งคราว ปรับแผนเมื่อจำเป็นเพื่อให้เขามีแรงบันดาลใจ

มั่นคง

หากท่านต้องการให้บุตรของท่านมีพฤติกรรมเพื่อให้บรรลุเป้าหมายอย่างต่อเนื่อง ท่านต้องปฏิบัติตามแผนการก่อน ผู้ดูแลทุกคนที่บ้านควรรู้แผนการนี้และปฏิบัติในทิศทางเดียวกัน

สนับสนุนด้วยผลที่ตามมา

บางครั้งแผนภูมิพฤติกรรมอาจต้องได้รับการสนับสนุนด้วยผลที่ตามมาเพื่อความมีประสิทธิภาพ กรุณาอ่าน 'การเลี้ยงดูบุตรชุดที่ 16 - การจัดการพฤติกรรมบุตรก่อนวัยเรียนของท่าน II' สำหรับรายละเอียด

เรามีชุดเวิร์กชอปและแผ่นพับ "การเลี้ยงดูอย่างมีความสุข!" สำหรับผู้ปกครองที่ตั้งครรภ์ ผู้ปกครองของทารกแรกเกิดและเด็กก่อนวัยเรียน โปรดติดต่อบุคลากรทางการบริการสุขภาพของเราสำหรับข้อมูล