भेरिसेल्ला संक्रमण

भेरिसेल्ला (ठेउँला पनि भनिन्छ) भेरिसेल्ला-जोस्टर भाइरसको कारणले गर्दा हुने एक भाइरल बिमारी हो। यो उच्च रूपमा संक्रामक छ र यो श्वासप्रश्वास मार्गबाट वा ठेउँला भएको छालाको घाउहरूको फोका तरल पदार्थ वा हर्पिस जोस्टर संक्रमणबाट छिटाहरूको हावा प्रसारणद्वारा फैलन्छ। प्रभावित व्यक्तिमा ज्वरो आउने र चिलाउने खटिरा देखिन्छ। फोका आएको सामान्यतया 5 दिनमा खटिरा विकसित हुन्छ र पहिले टाउको र अनुहारमा देखापर्छ, ट्रंकमा सर्छ र त्यसपछि खुट्टाहरूमा सर्छ। खटिरा मुख्य रूपमा ट्रंकमा देखापर्छ। फोकाहरू चिलाउने खालका हुन्छन् र त्यसपछि सुकेर लगभग 3 दिनमा घाउको पाप्रा बन्छन्। प्रभावित व्यक्तिहरू सामान्यतया 2 देखि 4 हप्तामा निको हुन्छन्।

भेरिसेल्ला प्राय: बाल्यावस्थामा देखिने मध्यम खालको रोग हो। यो कमजोर प्रतिरोधात्मक क्षमता भएका कुनै पनि उमेरका वयस्क वा व्यक्तिहरूमा बढी गम्भीर हुन्छ। छालाको संक्रमण, एसेप्टिक मेनिन्जाइटिस, इन्सेफलाइटिस र निमोनियाबाट रोग जटिलता हुन सक्छ। प्रारम्भिक गर्भावस्थामा हुने संक्रमण भ्रुणको जन्मजात विसंगतिको कारणसँग सम्बन्धित हुन सक्छ।

भेरिसेल्ला खोप

भेरिसेल्ला खोपले ठेउँलाको संक्रमणलाई प्रभावशाली रूपमा रोकथाम गर्न सक्छ। हङकङमा, भेरिसेल्ला खोपलाई हङकङ बाल्यावस्था प्रतिरक्षण कार्यक्रममा समावेश गरिएको छ। बालबालिकाले भारिसेल्लायुक्त खोपहरूको दुई मात्रा प्राप्त गर्नुपर्छ।

A. निम्न व्यक्तिहरूले भारिसेल्ला खोप प्राप्त गर्नुहुँदैन वा प्रतीक्षा गर्नुपर्छ

मातृ तथा बाल स्वास्थ्य केन्द्रहरूमा, बालबालिकालाई दिइने भेरिसेल्लायुक्त खोपको प्रकार मोनोभ्यालेन्ट भेरिसेल्ला खोप हो। निम्न अवस्थामा भएका व्यक्तिहरूले मोनोभ्यालेन्ट भेरिसेल्ला खोप प्राप्त गर्नुहुँदैन वा प्रतीक्षा गर्नुपर्छ:

1. भेरिसेल्ला खोपको पछिल्लो मात्रामा गम्भीर एलर्जिकको प्रतिक्रिया देखिएको
2. जेलेटिन वा निश्चित एन्टिबायोटिकहरूमा गम्भीर एलर्जीको इतिहास ज्ञात भएको
3. निम्न अवस्थाहरूमा भएका व्यक्तिहरू :
   • क्यान्सर भएका
   • लामो समयदेखि कोर्टिकोस्टेरोइड्समा रहेका
   • इम्युनोडेफिशियन्सी
4. सामान्य वा गम्भीर खालको बिमारी भएका
5. विगत 11 महिनासम्म इम्युनोग्लोबुलिन वा अन्य रक्त उत्पादनहरू (उदाहरण, रगत ट्रयान्सफ्युजन) प्राप्त गरेका
6. विगत चार हप्तामा अन्य जीवित खोपहरू प्राप्त गरेका
7. उपचार नगरिएको सक्रिय क्षयरोग भएका
8. जन्मजात वा वंशानुगत इम्युनोडेफिशियन्सीको पारिवारिक इतिहास भएका
9. गर्भावस्था भएका (प्रजनन उमेरका महिलाहरूले खोप लगाएको तीन महिनासम्म गर्भावस्थाको विचार राख्नुहुँदैन)

B. साइड इफेक्टहरू के-के हुन्?

• सामान्यतया, मोनोभ्यालेन्ट भेरिसेल्ला खोप सुरक्षित र सहनय छ। यसको प्रतिकूल प्रतिक्रियाहरूले निम्न समावेश गर्छ:
  • स्थानीय प्रतिक्रियाहरू, जस्तै इन्जेक्सन लगाएको ठाउँमा दुख्ने, रातोपन हुने वा खटिरा आउने। यिनीहरू सामान्यतया मध्यम खालका र स्वयं-सीमित हुन्छन्।
  • प्रणालीगत लक्षणहरू, जस्तै ज्वरो र छालामा सामान्य खालको खटिरा कम बारम्बार देखापर्छ।
  • हर्पिस जोस्टर निम्त्याउने अदृश्य संक्रमण रिपोर्ट गरिएको छ तर अधिकांश मामिलाहरू मध्यम खालका रहेका छन् र जटिलताहरूसँग सम्बन्धित रहेका छैनन्।
• बालबालिकाले भेरिसेल्ला खोप प्राप्त गरेको 6 हप्तासम्ममा स्यालिसाइलेट्स (उदाहरण, एस्पिरिन) लिनुहुँदैन।

बिरलै, खोपको भेरिसेल्ला जस्तो खटिरा विकास गर्ने खोप प्राप्तकर्ताहरूबाट अतिसंवेदनशील उच्च जोखिममा रहेका व्यक्तिहरू (उदाहरण, प्रतिरोधात्मक क्षमता कम भएका, ठेउँलाको प्रतिरोधात्मक क्षमता नभएकी गर्भवती महिला, ठेउँलाको प्रतिरोधात्मक क्षमता नभएका आमाहरूको नवजात शिशुहरू, गर्भकालको 28 हप्ताभन्दा कम समयमा जन्मिएका सबै नवजात शिशुहरू) मा सर्न सक्छ। यद्यपि, एउटै घरपरिवारमा बस्ने व्यक्तिमा उच्च जोखिम भएका कारणले मात्र बच्चाको लागि भेरिसेल्ला खोप प्राप्त गर्नु विपरित संकेत होइन। गर्भवती आमा वा परिवारका अन्य गर्भवती सदस्य पनि घरपरिवारमा बच्चाको प्रतिरक्षण खोपको लागि विपरित संकेत होइनन्। खटिरा विकसित नभएको बच्चाले प्रतिरक्षण खोप लगाएपछि कुनै सावधानी आवश्यक पर्दैन। यद्यपि, बच्चालाई खोप लगाएपछि खटिरा आउँछ भने, उच्च जोखिम भएका व्यक्तिहरू खटिरा नहराउँदासम्म बच्चासँग नजिकको सम्पर्कबाट टाढा रहनुपर्छ।

तपाईंसँग कुनै पनि प्रश्न छ भने, कृपया स्वास्थ्य विभागको मातृ तथा बाल स्वास्थ्य केन्द्रमा सम्पर्क गर्नुहोस्।