(12/2019 मा संशोधन गरिएको विषयवस्तु)

प्रतिरक्षण खोप भनेको के हो?

प्रतिरक्षण खोप भनेको हाम्रो शरीरमा खोपहरूको परिचय हो जसले गर्दा केही संक्रामक रोगहरूको विरूद्ध प्रतिरोधात्मक क्षमताको लागि एन्टिबडीहरू उत्पादित हुन सक्छन्। खोपहरू मुखबाट वा इन्जेक्सनद्वारा दिन सकिन्छ।

बालबालिकालाई प्रतिरक्षण खोप किन आवश्यक हुन्छ?

प्रतिरक्षण खोप लिनुको कारण बालबालिकामा संक्रामक रोगहरू लाग्ने सम्भावना कम गर्नु हो। यसबाहेक, अधिकांश मानिसहरूले प्रतिरक्षण खोप लिन्छन् र उनीहरू प्रतिरक्षित हुन्छन् भने, यसले समुदायमा संक्रामक रोगहरू फैलिने जोखिमलाई कम गर्दछ जसले गर्दा व्यक्तिहरू र समुदायको स्वास्थ्यको सुरक्षा हुन्छ।

बालबालिकाले प्रतिरक्षण खोप कहिले लिनुपर्छ?

प्रतिरक्षण खोप पछिको लागि प्रतिरोधात्मक क्षमता कायम राख्न निश्चित खोपहरूको लागि प्रबन्ध गरिएका बुस्टर मात्रहरूको साथमा जन्मदेखि लिन सुरु गरिनुपर्दछ।

बालबालिकालाई बुस्टरहरू किन आवश्यक हुन्छ?

वैज्ञानिक प्रमाणले केही खोपहरूद्वारा उत्पादित प्रतिरोधात्मक क्षमता समयको क्रमसँगै घट्दै जाने संकेत गर्छ। यसकारण, प्रतिरोधात्मक क्षमता बढाउनको लागि बुस्टर मात्राहरू अन्तरालहरूमा दिइनुपर्छ।

बालबालिकाले कुन-कुन खोपहरू लिनुपर्छ र उनीहरूले प्रतिरक्षण खोप कहाँ लिन सक्छन्?

स्वास्थ्य विभाग (DH) को स्वास्थ्य सुरक्षा केन्द्र (CHP) अन्तर्गत रहेको खोप रोकथामयोग्य रोगहरूमा वैज्ञानिक समिति (SCVPD) ले स्थानीय महामारी विज्ञान र वैज्ञानिक प्रमाणका आधारमा हङकङ बाल्यावस्था प्रतिरक्षण कार्यक्रम (HKCIP) सँग सम्बन्धित सिफारिसहरू बनाउँछ। सार्वजनिक स्वास्थ्य स्याहार क्षेत्र अन्तर्गत उपलब्ध गराइने प्रतिरक्षण खोपहरूमा हङकङ बाल्यावस्था प्रतिरक्षण कार्यक्रम (HKCIP) को तालिका पालना हुन्छ। शिशुहरू र बालबालिकाले आफूलाई क्षयरोग, पोलियोमाइलाइटिस, हेपाटाइटिस B, डिप्थेरिया, हुपिंग कफ (पर्टुसिस), टिटानस, न्यूमोकोक्कल संक्रमण, चिकनपक्स (ठेउँला), दादुरा, मम्प्स, रूबेला र पाठेघरको मुखको क्यान्सर^ बाट बचाउनको लागि भिन्न प्रकारका खोप र बुस्टरहरू प्राप्त गर्नुपर्छ। विभिन्न राष्ट्र र क्षेत्रहरूमा तिनीहरूको महामारी विज्ञानको आधारमा आफ्नै बाल्यावस्था प्रतिरक्षण कार्यक्रम भएको हुँदा, स्वास्थ्य विभाग (DH) ले बालबालिकालाई बाल्यावस्था संक्रामक रोगहरूको विरूद्ध व्यापक सुरक्षाको लागि आफ्नो सामान्य बस्ने निवासमा प्रतिरक्षण खोप प्राप्त गर्न सिफारिस गर्छ।

आमाबुवाहरूले जन्मदेखि पाँच वर्ष उमेर पुगेको आफ्ना बालबालिकालाई खोपको लागि स्वास्थ्य विभाग (DH) को कुनै पनि मातृ तथा बाल स्वास्थ्य केन्द्र (MCHCs) मा ल्याउन सक्नुहुन्छ। स्वास्थ्य विभाग (DH) का इनोकुलेटरहरू विद्यालय जाने बालबालिकालाई प्रतिरक्षण खोप सेवा उपलब्ध गराउनको लागि प्राथमिक विद्यालयहरूमा भ्रमण गर्नुहुनेछ। आमाबुवाहरूले आफ्ना बालबालिकालाई प्रतिरक्षण खोपको लागि निजी चिकित्सकहरूकहाँ लैजान पनि सक्नुहुन्छ।

कृपया MCHCs द्वारा प्रस्तावित सेवाहरू र बुकिङ व्यवस्था आदिसँग सम्बन्धित थप विवरणहरूका लागि www.fhs.gov.hk मा जानुहोस्।

हङकङ बाल्यावस्था प्रतिरक्षण कार्यक्रम (HKCIP) मा समावेश गरिएका खोपहरूबाहेक, बालबालिकाले अन्य खोपहरू प्राप्त गर्नुपर्छ?

हङकङ बाल्यावस्था प्रतिरक्षण कार्यक्रम (HKCIP) मा समावेश गरिएका खोपहरूबाहेक, केही निजी चिकित्सक र अस्पतालहरूले इन्फ्लुएन्जा खोप, हेमोफिलस इन्फ्लुएन्जा प्रकार b खोप, मेनिन्गोकोक्कल खोप, रोटाभाइरस खोप, हेपाटाइटिस A खोप र जापानी इन्सेफलाइटिस खोप आदि जस्ता अन्य खोपहरू उपलब्ध गराउन सक्छन्। आमाबुवाहरूले निजी चिकित्सकहरूबाट सुझाव-सल्लाह खोज्न सक्नुहुन्छ र हङकङ बाल्यावस्था प्रतिरक्षण कार्यक्रम (HKCIP) भन्दा बाहिरका खोपहरू व्यक्तिगत स्वास्थ्य आवश्यकताहरूको आधारमा बालबालिकालाई प्रस्तावित गर्न सकिन्छ।

खोकी लागेका वा नाकबाट पानी बगिरहेका बालबालिकाले प्रतिरक्षण खोप लिन सक्छन्?

सामान्यतया, बच्चामा माथिका लक्षणहरू देखिएको छ तर अन्यथा सामान्य दिसा-पिसाब बानीका साथ राम्रोसँग खाने, खेल्ने र सुत्ने गरिरहनुभएको छ भने, त्यसोभए बच्चाले प्रतिरक्षण खोप लिन सक्नुहुन्छ। आमाबुवाहरू चिन्तित हुनुहुन्छ भने, बच्चाको अवस्थालाई अवलोकन गर्न पर्याप्त समय लिनको लागि प्रतिरक्षण खोप केही दिनको लागि स्थगित गर्न सकिन्छ। बच्चालाई ज्वरो आएको छ भने, आमाबुवाहरूले बच्चालाई पहिले साधारण बहिरङ्ग क्लिनिक वा निजी चिकित्सकको क्लिनिकमा लैजानुपर्छ र प्रतिरक्षण खोप प्राप्त गर्नुभन्दा अगाडि स्वास्थ्यलाभ हुन दिनुपर्छ।

कस्तो परिस्थितिहरूमा प्रतिरक्षण खोप रोक्न आवश्यक हुन सक्छ?

अधिकांश बालबालिका प्रतिरक्षण खोप प्राप्त गर्न सक्षम हुन्छन्। निश्चित परिस्थितिहरूमा, प्रतिरक्षण खोप रोक्न आवश्यक हुन सक्छ वा विशेष व्यवस्था मिलाउन आवश्यक हुन्छ। तपाईंको बच्चालाई निम्नमध्ये कुनै पनि अवस्था(हरू) छ भने, तपाईंले उहाँलाई प्रतिरक्षण खोप लगाउनुअघि चिकित्सा सुझाव-सल्लाह खोज्नुपर्छ।

1. कुनै पनि इम्यूनोडेफिशियन्सी अवस्था:
   • जन्मजात इम्यूनोडेफिशियन्सी
   • ल्युकेमिया, क्यान्सर
   • लामो समयसम्म उपचार हुने दीर्घकालीन रोगहरू, उदाहरण रेडियोथेरापी, केमोथेरापी वा कोर्टिकोस्टेरोइड्स लिने।
2. पछिल्लो खोपमा गम्भीर प्रतिक्रिया देखिएको इतिहास।
3. कुनै पनि एन्टिबायोटिक वा पदार्थमा गम्भीर अतिसंवेदनशीलता भएको इतिहास।
4. चिकित्सकहरूद्वारा प्रतिरक्षण खोपको लागि अनुपयुक्त रहेको भनी निदान गरिएका अन्य अवस्थाहरू।

प्रतिरक्षण खोपको निर्धारित मिति पारित भएमा वा खोप छुटेमा, आमाबुवाहरूले के गर्नुपर्छ?

आमाबुवाहरूले सम्भव भएसम्म चाँडो छुटेको खोप प्राप्त गर्नको लागि दर्ता गरिएको पनि मातृ तथा बाल स्वास्थ्य केन्द्र (MCHC) वा निजी चिकित्सकको क्लिनिकमा अपोइन्टमेन्ट बुक गर्नुपर्छ।

प्रतिरक्षण खोप लगाएपछि देखिने प्रतिक्रियाहरू कस्तो हुन्छन्? आमाबुवाहरूले यी प्रतिक्रियाहरू कसरी व्यवस्थित गर्नुपर्छ?

प्रतिरक्षण खोप लगाएपछि देखिने प्रतिक्रियाहरू सामान्यतया मध्यम हुन्छन्। यिनीहरूमा कम स्तरको ज्वरो आउने, गडबडी हुने र इन्जेक्सन लगाएको ठाउँ वरिपरि हल्का सुन्निने वा घाउ हुने समावेश हुन्छन्। आमाबुवाहरूले बच्चालाई ज्वरो वा दुखाइ कम गर्नको लागि स्वास्थ्य स्याहार पेशेवरद्वारा दिइएका निर्देशनहरू अनुसार प्यारासिटामोल (एस्पिरिनको प्रयोग नगर्नुहोस्) दिन सक्नुहुन्छ। आमाबुवाहरूले असहजता कम गर्नको लागि घाउ भएको ठाउँमा चिसो टावेल राख्न पनि सक्नुहुन्छ। बच्चालाई 24 घण्टाभन्दा लामो समयसम्म गडबडी भइरहन्छ, 40 °C (104°F) वा सोभन्दा बढी ज्वरो आउँछ वा 24 घण्टापछि इन्जेक्सन लगाइएको ठाउँमा सूजन र दुखाइ बढिरहेको छ भने, चिकित्सा स्याहार खोज्नुपर्छ।

गम्भीर प्रतिकूल प्रतिक्रियाहरू कस्तो हुन्छन्? आमाबुवाहरूले के गर्नुपर्छ?

प्रतिरक्षण खोप लगाएपछि गम्भीर प्रतिकूल प्रतिक्रियाहरू अति बिरलै हुन्छन्। संकेत तथा लक्षणहरूमा खोप लगाएपछि केही मिनेटेदेखि केही घण्टाभित्र छाला पहेंलो हुने, द्रुत पल्स, श्वासप्रश्वासमा कठिनाइ हुने, छालामा खटिरा आउने र ढलिरहने हुन्छ।

आमाबुवाहरूले माथिका लक्षणहरू देखिएको बच्चालाई उपचारको लागि तुरून्तै दुर्घटना तथा आपतकालीन विभागमा लैजानुपर्छ र चिकित्सकलाई प्राप्त गरेको खोपको प्रकार र खोप प्राप्त गरिरहेको मिति बारे सूचित गर्नुपर्छ।

बच्चाले सबै बाल्यावस्था प्रतिरक्षण खोपहरू पूरा गरिसकेपछि आमाबुवाहरूले प्रतिरक्षण खोपका रेकर्डहरू के गर्नुपर्छ?

प्रतिरक्षण खोपको रेकर्ड अत्यन्तै महत्त्वपूर्ण कागजात हो र आमाबुवाहरूले यसलाई सुरक्षित तरिकाले भण्डार गर्नुपर्छ।

हङकङ बाल्यावस्था प्रतिरक्षण कार्यक्रम